Na een ruzie begint het regelmatig als een grapje: “We zouden samen eens in therapie moeten”. Een gezond besef van hun eigen onvolwassenheid ontstaat bij veel mensen na jaren samen te leven. Er zal toch wel iemand zijn die ons begrijpt, misschien wel beter dan dat wij onszelf begrijpen? Relatiecoaching; een voorbeeld uit de praktijk.
Marc en Christine* hebben al vaker grapjes gemaakt over relatietherapie of relatiecoaching. “Mensen die therapeuten en coaches raadplegen hebben te veel tijd en geld; therapeuten en coaches zitten er vooral voor zichzelf; als je ergens mee zit, dan moet je gewoon wat vaker met je vrienden afspreken. Hulp zoeken doe je niet, we lossen het zelf wel op!”
Maar met elke grote ruzie raken Marc en Christine minder overtuigd van hun eigen aannames. Als Marc op een dag zo boos wordt dat hij de deur met zoveel kracht dichtgooit dat het glas eruit vliegt, weten ze allebei dat het tijd wordt voor een afspraak.
Tijd voor een afspraak
Hoe vind je nu een geschikte relatiecoach? Dit blijkt nog niet zo eenvoudig. Even rondvragen in de omgeving betekent meteen dat je bloot moet geven dat je relatie in zwaar weer verkeert. Bijna nooit wordt het opgevat als een aanmoediging en een teken dat je juist op de goede weg bent en positief aan je relatie aan het werken bent!
Gelukkig biedt internet een uitkomst. Veilig thuis komen ze op mijn site. “Een goede relatie maakt gelukkig en verrijkt je leven. Dat weten jullie en toch lukt het nu samen niet. Toon samen moed en zet deze stap”. Deze omschrijving klinkt geruststellend; de dingen waar zij mee zitten zijn blijkbaar heel normaal en komen veel voor in relaties. Ze zullen samen moed tonen en contact opnemen. En zo start dit voorbeeld.
Eenmaal in mijn praktijk vraag ik, heel uitnodigend, “Vertel…”
In de praktijk
Even kijken ze elkaar aan met een blik van ‘Begin jij maar…’. Christine begint met vertellen. Over hoe ze elkaar ontmoet hebben, dat ze twee kinderen hebben, allebei een baan, wat dingen meegemaakt in hun jeugd en nog zo wat zaken. Allebei hebben ze een druk leven, ze genieten hiervan, maar ook vinden ze het soms zwaar. Ruzie maken vindt Christine vreselijk. Haar partner Marc is al lang niet meer de man waar ze verliefd op is geworden. Hij wordt regelmatig kwaad, slaat met deuren en scheldt op haar.
Nu is het de beurt aan Marc. “Ja, maar”, zo begint hij zijn betoog, “Christine is ijskoud en behandelt mij met minachting. Ik heb het idee dat zij dit met opzet doet om mij kwaad te maken waardoor zij weer een reden heeft….”. Hij vraagt zich af of zij wel van hem houdt.
Wat volgt is een traject van enkele maanden waarin kwetsende patronen, aannames, gevoelens, projecties over een weer, aan de orde komen. Marc en Christine beseffen dat zij elkaar niet spontaan beter zullen gaan begrijpen. Ze voelen elkaar niet automatisch aan. Wat op het oog kleine, niet noemenswaardige voorvallen lijken te zijn, blijken in de praktijk ijsbergen te zijn. Enkel het kleine puntje staat boven water… Als Marc en Christine aankondigen, “Ah, het gaat eigenlijk nergens over..”, staan mijn zintuigen op scherp.
Juist als er aan deze puntjes van de ijsberg geen aandacht wordt besteed, zal dit leiden tot aanvaringen. Aanvaringen die kunnen leiden tot rampen zoals scheldpartijen, huiselijk geweld, gebroken gezinnen, …
Marc komt terug uit zijn werk en vertelt dat hij een nare aanvaring heeft gehad met zijn manager. “Oh, ja oké, komt wel vaker voor, toch..”, is alles wat Christine kan antwoorden. Marc wordt woedend. Kan zij dan echt niets anders zeggen dan dit? Heeft ze hem eigenlijk wel gehoord? Juist nu heeft hij haar nodig en dan geeft ze niet thuis. Voor Marc dus reden genoeg om schreeuwend en vloekend de deur dicht te smijten.
“Een vreselijk overdreven reactie”, is de reactie van Christine op deze gebeurtenis. “Was dat nu zo erg, wat ik gezegd heb?” “Dat is toch geen reden om zo tegen mij te schreeuwen en te vloeken?” “Dat doen volwassen kerels toch niet..?”
De uitnodiging om hierop in te gaan laat ik natuurlijk passeren. Wel vraag ik aan Marc wat hij van Christine vindt op zulke momenten dat ze niet echt geïnteresseerd lijkt. “Dat lijkt mij logisch, ik kan haar dan niet uitstaan”. “En hoe voel je je dan..?”, vraag ik door.
Het duurt even maar dan komt het hoge woord eruit: “Ik voel me dan bang. Niet gehoord en gezien, ik doe er niet toe”. “Ik heb dan echt het idee dat zij niets meer voor mij voelt en ik ben bang haar te verliezen”.
Christine werpt nog even tegen dat zij niet vindt dat Marc bang klinkt als hij zo schreeuwt en vloekt tegen haar. Haar reactie is er dan één van afstandelijkheid en koelte. Naarmate bij Marc de woede en angst toenemen, ervaart hij Christine als koud en afstandelijk. Juist als hij haar nodig heeft, geeft zij niet thuis. Door zijn gedrag van boosheid, herkent Christine de signalen van zijn kwetsbaarheid en behoefte aan hulp niet. Zij vervalt in haar eigen gedrag, vermijden van conflicten. De verbinding tussen hen raakt zo steeds verder verloren. Dit is een duidelijk patroon.
De theorie van hechting
De goede verstaander herkent wellicht het grote thema Hechting, uitgebreid bestudeerd en ontwikkeld door de psycholoog John Bowlby e.a. Veel stellen in de praktijk vertonen een angstig of vermijdend gedragspatroon. Door veel met elkaar te praten en te spiegelen, leren we wat de uitwerking van het gedrag van de één op de ander heeft.
Marc in dit voorbeeld heeft een angstige hechting en voelt zich snel aangevallen als mensen niet meteen empatisch reageren. Het gevolg is dat hij snel de aanval zoekt, om zichzelf te beschermen. Wat Marc zou kunnen helpen, is juist zijn kwetsbaarheid uiten. Helaas gaat dit hem juist niet goed af. In zijn jeugd heeft hij grote teleurstellingen te verwerken gehad en hierdoor een sterk afweermechanisme ontwikkeld. Hij is bedreven geraakt in aanvalsstrategieën waardoor hij precies het tegenovergestelde krijgt als waar hij naar verlangt; zijn gevoelens delen, zich gehoord en gezien voelen.
Christine heeft een vermijdende hechtingstijl. Zij gaat het liefst alle conflicten uit de weg. Waarschijnlijk heeft ook zij het nodige meegemaakt in haar jonge leven en haar strategie van zelfbescherming is ontsnappen. Christine heeft de overtuiging dat Marc haar enkel wil aanvallen en niet voor rede vatbaar is. Dus loopt ze weg, sluit zich af of doet gereserveerd. Ook zij kan niet uitleggen dat haar gedrag duidt op zelfbescherming en dat zij ook precies het tegenovergestelde krijgt als waar zij naar verlangt; haar gevoelens delen, zich gehoord en gezien voelen.
Om de relatie te redden is het cruciaal dat beiden partners de veiligheid gaan voelen en het wederzijdse vertrouwen kunnen opbrengen om juist datgene te doen wat zo moeilijk is: delen van gevoelens.
Mijn taak is hen daarbij te begeleiden. Zodat er een nieuwe soort dialoog ontstaat. Een dialoog waarin wel ruimte is voor empathie en begrip voor de gevoelens van de ander. Na oefening in de veilige ruimte van de praktijk, zullen de gesprekken ook hun uitwerking hebben op de manier waarop zij thuis met elkaar gaan praten.
Wellicht maken zij nog steeds grappen over de relatiecoaching. Ze weten nu wel wat deze voor hen heeft betekend en daar zijn zij dankbaar voor!
Spreekt deze blog je aan en lees je veel herkenbaars? Wacht niet tot het te laat is. Marc en Christine zijn op tijd geweest en zien met vertrouwen de toekomst met elkaar tegemoet. Jullie ook?
>> Aarzel dan niet en neem contact op.<<
*De namen Marc en Christine zijn verzonnen
Leestip: Alain de Botton; Weg van Liefde
