Hechting. Naast bindingsangst een belangrijk begrip in het begeleiden van relaties. Veel relatieproblemen komen voort uit hechtingsproblemen. Wat wordt er verstaan onder hechting? Hoe ontstaat hechtingsproblematiek? Kun je er iets aan doen?
Onder hechting wordt verstaan de wederzijdse band tussen jou en je ouders of verzorgers. Het komt regelmatig voor dat er een moeizame relatie is ontstaan, ondanks alle goede bedoelingen die ouders vaak hebben.
Ook nu je volwassen bent, kan je hierdoor problemen ervaren met bijvoorbeeld het aangaan van relaties of het beeld wat je hebt van jezelf.
Kwaliteit van hechtingsband
De kwaliteit van de hechtingsband, die je opbouwt in je eerste levensjaren met je ouders of verzorgers, is van invloed op het verloop van jouw verdere sociaal-emotionele, taal- en cognitieve ontwikkeling. Kon je vertrouwen op de beschikbaarheid voor zorg van je ouders? Deze basis neem je mee naar je volwassen leven en zo kunnen verschillende hechtingsstijlen ontstaan. De psychiater John Bowlby heeft veel onderzoek gedaan naar hechting.
Waarom is hechting zo belangrijk in intieme relaties?
Meestal zijn stellen de eerste twee jaren verliefd en zeer (seksueel) tot elkaar aangetrokken. Zo’n verliefdheid duurt echter niet lang en intimiteit en de emotionele band of het ontbreken daarvan worden steeds belangrijker. Je gaat je dus emotioneel meer en meer aan elkaar hechten. Gevoelens van beschikbaarheid, geborgenheid, intimiteit, veiligheid wordt steeds belangrijker.
Hechtingsproblemen worden nu duidelijker en zullen ook belangrijker worden naarmate de relatie langer duurt.
Vier hechtingstijlen
Onderzoek heeft uitgewezen (door bijvoorbeeld Bartholomew en Horowitz) dat hechtingstijlen de gedachten van mensen weerspiegelen over zichzelf en over hun partner. In de onderstaande figuur zie je vier categorieën, gebaseerd op positieve of negatieve gedachten van mensen over hun partner en positieve of negatieve gedachten over zichzelf.
In de figuur zie je bovenaan het interne denkmodel over jezelf (dimensie angst) en verticaal het interne denkmodel over de ander (dimensie vermijding).
De dimensie angst betekent: hoe angstig ben jij over jouw relaties. De dimensie vermijding: hoe vermijdend ben jij in jouw relaties.
Combinaties van angst en vermijding kunnen gebruikt worden om de vier hechtingstijlen te definiëren. We zien dus één veilige stijl en drie onveilige stijlen: gepreoccupeerd, vermijdend en angstig – vermijdend.
1. De veilige hechtingstijl herken je door een lage angst en lage vermijding.
Je hebt vertrouwen in anderen, maar staat ook open voor jouw eigen emoties en durft deze ook tonen. In intieme relaties heb je een goed gevoel van eigenwaarde en je hebt plezier in emotionele relaties. Er zijn voor de ander betekent dat de ander op je kan rekenen, dat de ander je kan vertrouwen, dat de ander zich aan je kan toevertrouwen.
Je bent niet bang voor intimiteit, maar ook niet bang om alleen te zijn. Je hebt een gezond evenwicht ontwikkeld tussen zelfstandigheid en afhankelijkheid. Je kent weinig angsten en problemen in jouw relaties.
De andere hechtingsstijlen zijn onveilig, dat betekent dat de balans tussen onafhankelijkheid en afhankelijkheid uit evenwicht is, waardoor er allerlei hechtingsproblemen kunnen ontstaan. Mensen met een onveilige hechtingsstijl zetten als het ware een negatievere bril op.
2. De gepreoccupeerde, ambivalente stijl herken je door een hoge angst en lage vermijding.
Gepreoccupeerd (verstrikt) wil zeggen, vooringenomen, in beslag genomen door zorgen, het vervuld zijn van zorgelijke gedachten.
Je hebt bijvoorbeeld onopgeloste conflicterende jeugdervaringen die je huidige relatie besmetten. Ook de houding naar jezelf en anderen is negatief. Je compenseert het gevoel van minder belangrijk zijn (lagere zelfwaarde) met een drang om heel dicht bij je partner te zijn, je gedraagt je heel afhankelijk.
Je bent onzeker over jezelf en over je partner. Je hebt last van verlatingsangst en jaloezie. Het claimende maakt dat je veel aandacht wil hebben, je wil horen dat de ander van je houdt, dat je belangrijk bent voor hem/haar. En ook die vragen gaan vergezeld met veel emoties.
3. De vermijdende stijl herken je door een lage angst en hoge vermijding.
De balans slaat hier van alle hechtingsstijlen het sterkste door naar onafhankelijkheid. Je houdt je op een afstand van anderen en vermijdt intimiteit (bijvoorbeeld weinig of niet knuffelen).
Je hebt weinig of géén behoefte aan intimiteit en binding. Je bent liever alleen dan samen. Je hebt echter geen bindingsangst.
Je krijgt een hechtingsprobleem als je een relatie hebt en jouw partner een grotere behoefte heeft aan verbinding.
4. De angstig vermijdende, gedesorganiseerde, stijl herken je door een hoge angst en hoge vermijding.
Jouw verwachtingen naar anderen worden gevolgd door de angst voor de reacties van de anderen.
Je bent ook onzeker over je eigen waarden en dit maakt je inconsistent, angstig en ook verward. In intieme relaties ben je erg afhankelijk van anderen, als je tenminste door je relatie bevestiging zoekt voor jou eigen zelfwaarde.
Tegelijkertijd heb je negatieve verwachtingen van anderen, en vermijd je nabijheid. Deze twee tegenstrijdige posities houden je in een voortdurend conflict. Hier heb je dus de combinatie van bindingsangst en verlatingsangst. Het is zeer goed mogelijk dat je lijdt onder een ernstig jeugdtrauma (zoals seksueel misbruik, emotionele verwaarlozing, enz.)
Effectief aan de slag
Alhoewel het zo is, dat een veilige hechtingsstijl relationeel minder problemen geeft, wil dat niet zeggen, dat de andere hechtingsstijlen altijd ‘problemen’ geven, het hangt ook af van de betrokken partner. Als één van beiden bijvoorbeeld wantrouwig is en snel jaloers (typisch voor een gepreoccupeerde stijl), hangt het er ook van af of de andere partner zich al dan niet aan die jaloezie stoort.
Bij hechtingsproblemen is het effectief om aan de slag te gaan met de oorzaak van jouw problemen. Wat heb je in je jeugd meegemaakt en hoe heeft dit nu invloed? De doelen zijn het verbeteren van je zelfbeeld en het leren omgaan met je emoties.
Herken je je in bovenstaand artikel? Wil je meer weten? Kan jij of kunnen jullie begeleiding gebruiken bij dit lastige thema? Aarzel niet en neem contact met mij op!