Regelmatig vertel ik mensen in mijn praktijk dat goed luisteren naar elkaar een groot cadeau is. Goed luisteren zorgt voor verbinding. Ze kijken mij dan aan met een vragende blik. ‘Probeer het maar eens’, zeg ik dan en zo blijkt al snel hoe moeilijk echt luisteren is.
Om echt goed te kunnen luisteren heb je een leeg hoofd en een open hart nodig. Een leeg hoofd? Een open hart? In deze blog volgen wat tips, zodat je je partner het cadeau van luisteren kan geven.
Actief luisteren
Actief luisteren lijkt heel gemakkelijk. Dat doe je toch gewoon? Stephen R. Covey zei ooit: ‘De meeste mensen luisteren niet met de bedoeling om te begrijpen, maar puur zodat ze kunnen reageren’ Goed kunnen luisteren is meer dan luisteren naar de woorden alleen. Actief luisteren is met al je aandacht er zijn voor de ander. Actief luisteren is je niet laten afleiden door je eigen reacties, gedachten, meningen, oordelen, oplossingen enz., die vanzelf in je opkomen. Het is juist bereid zijn je open te stellen voor alles wat de ander vertelt.
Valkuilen, reacties, die je verhinderen om echt goed te luisteren
- Adviseren, een oplossing bieden. ’Als ik jou was dan zou ik…’ of ‘Weet je wat jij moet doen..?’
Wacht met een advies, mening of oplossing totdat de verteller hier om vraagt.
- De verteller overtreffen. ‘Vind je dat zwaar? Nou moet je dit eens horen…?’
De verteller spreekt zijn/haar gevoel uit en dit is voor hem/haar dus zoals het is.
- Belerend spreken. ‘Ik hoor dat je nog niet goed begrijpt waar het over gaat, dus…’
Het gaat niet over jou…
- Toosten.‘Goh, wat rot voor je, jij kunt er niets aan doen, sterkte…’
Pas op met ongevraagd troosten. De verteller hoeft helemaal geen slachtoffer te zijn.
- Het verhaal overnemen. ‘O ja, dat doet mij denken aan die keer dat ik…’
Vraag aan de verteller, nadat deze zijn/haar verhaal heeft gedaan of jij ook jouw ervaring mag delen.
- Het verhaal afbreken. ‘Ok, ja, kom we gaan iets leuks doen…’
Hieruit blijkt dat je het verhaal niet interessant vindt, wat kwetsend kan overkomen.
- Meeleven. ‘Oh dat moet echt verschrikkelijk zijn geweest, wat een toestand..’
Ook hier geldt dat de verteller vaak enkel wil vertellen en niet zit te wachten op jouw mening of emotie.
- Ondervragen. ‘Waarom deed je dat? Wat gebeurde er daarna..?’
Waarom-vragen kunnen vaak als agressief worden ervaren? De verteller gaat uit z’n verhaal en gaat zich verdedigen.
- Corrigeren. ‘Nee dat is niet waar.., dat klopt niet…, zo is het niet gegaan..’
Bij echt luisteren gaat het om de waarneming en beleving van de verteller. Niet om exacte waarheidsvinding.
- Uitleg geven. ‘Ja, ik had het willen doen, maar…’
De verteller vertelt, niet met de bedoeling jou aan te vallen. Je hoeft dus niets uit te leggen.
Wat kun je wel doen
- Focus je op de verteller. Kijk hem/haar aan. Wees aanwezig. Hoofd leeg, hart open.
- Stel jezelf in op nietsdoen. Luister met aandacht naar de ander. Laat de ander bepalen waar het gesprek over gaat en welke kant het op gaat.
- Af en toe ‘hummen’. Zo laat je de verteller weten dat je luistert.
- Om de verteller te helpen zijn verhaal te doen, kun je wel vragen stellen. Vraag naar gevoelens die spelen, welke behoeftes eronder liggen: ‘voel je je ongerust over..? Ben je teleurgesteld dat..? Heb je behoefte aan..?’ Realiseer je bij het stellen van vragen dat je zelf het antwoord niet kunt weten. De ander kan alleen zelf voelen wat er gaande is.
- Besef dat je met sommige vragen eigenlijk alleen je eigen nieuwsgierigheid bevredigt, en dat het de verteller afleidt van zijn verhaal. Elke vraag die informeert naar het wie, wat, waar, wanneer en waarom heeft dat effect. Van een waaromvraag schieten veel mensen zelfs in de verdediging, wat een verbinding tussen jou en de ander in de weg staat. Gebruik in je vragen de woorden die de verteller zelf heeft gebruikt. ‘Eiffeltoren? Goh wat leuk, vertel eens meer over die Eiffeltoren?’
- Samenvatten in je eigen woorden kan heel stimulerend werken. Daarmee geef je de verteller het signaal dat je echt luistert. Als jouw samenvatting niet geheel juist is, is dat voor de verteller een stimulans om nog wat te verduidelijken.
Tot slot, besef als luisteraar dat de verteller lang niet altijd een perfect voorbereid verhaal heeft. Hetgeen de verteller vertelt kan dus best onsamenhangend zijn. Zeker als het gaat over gevoelens! In zulke situaties vindt de verteller het vaak moeilijk om te vertellen wat hem dwars zit. Soms is hij zich hier niet eens bewust van en komt hij hier al vertellend achter. Al vertellend voelt hij irritaties, boosheid, angst of verdriet. Zo kan er dan plotseling een ontlading plaatsvinden, waar hij zelf ook van schrikt.
Hoe beter je in staat bent om te luisteren, hoe groter het cadeau wat je de verteller geeft. Het gevoel wat dan ontstaat, ‘ik mag er zijn om wie ik ben’, is van grote waarde.
Goed luisteren, een groot cadeau! Ik besef mij dit elke dag. Wil jij of willen jullie hier meer van weten? Kan jij of kunnen jullie begeleiding gebruiken bij dit lastige thema in jullie relatie? Aarzel niet en neem contact met mij op!
>>Maak kennis met Marc<<
